صنعت نساجی؛ تولید، تجهیزات و وضعیت بازار آن

صنعت نساجی؛ تولید، تجهیزات و وضعیت بازار آن

امروزه در کل جهان به دلیل افزایش اهمیت نوع پوشش، معرفی مد‌های متنوع و متعدد، گسترش برند‌ها و کارخانجات تولید پوشاک و مواردی از این دست، صنعت نساجی بسیار بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته است. 

در این نوشته سعی داریم شما را با این صنعت، تاریخچه نساجی پارچه و مراحل تولید نخ و دیگر موارد مرتبط با آن آشنا کنیم، پس با ما همراه باشید.

معرفی مختصری از صنعت نساجی پارچه

صنعت نساجی پارچه یکی از پرکاربرد‌ترین، بزرگ‌ترین و پرسود‌ترین صنایع است که امروزه در تمام جهان گسترش یافته است. این صنعت امروزه بازار گرمی دارد و سالانه میزان عرضه و تقاضای نیز بیشتر از پیش می‌شود و سالانه چندین میلیارد دلار درآمد برای افراد مشغول در این صنعت در پی دارد. 

ابتدا صنعت نساجی پارچه تنها به تولید نخ می‌پرداخت. این در حالی است که امروزه این صنعت کاربردهای زیادی دارد و در تهیه لباس و پوشاک متنوع در طرح‌ها و رنگ‌های مختلف کاربرد دارد.

اگر بخواهیم یک تعریف ساده درباره‌ی این صنعت داشته باشیم می‌توان گفت که این صنعت پارچه در واقع همان هنر تولید پارچه، ریسندگی و یا بافندگی است. اما اگر بخواهیم به صورت تخصصی‌تر به این صنعت توجه کنیم، این صنعت را می‌توان شامل مراحل مختلف و متعددی شامل تولید الیاف، تبدیل الیاف به نخ، تبدیل نخ به پارچه و فرآیندهای تکمیل‌کننده دیگر شامل چاپ، رنگرزی، دوزندگی و… دانست. 

تاریخچه نساجی

یکی از مهم‌ترین نیازهای انسان که در زمره نیاز‌های اولیه انسان نیز دسته‌ بندی می‌شود و بعد از خوراک و مسکن، پوشاک سومین نیاز اساسی بشر است. طبق شواهد و مدارکی که موجود است این صنعت به صورت خیلی ابتدایی از زمان‌های خیلی قدیم یعنی دوران پارینه‌سنگی رواج داشته است. با آغاز انقلاب صنعتی، صنعت نساجی پارچه بسیار گسترش یافت و به یکی از پررونق‌ترین صنایع تبدیل شد، چرا که تا قبل از این اتفاق محصولات نساجی بدون دخالت ماشین به تولید می‌رسد. با انقلاب صنعتی و تولید ماشین آلات مختلف و متعدد، کمک‌های قابل توجهی به پیشرفت این صنعت شد که نهایتا باعث روند رشد فوق‌العاده‌ای صنعت نساجی و توسعه و گسترش آن شد. 

الیاف مصرفی در صنعت نساجی پارچه به چه صورت است؟

این صنعت از قدیمی‌ترین صنایعی است که بشر به آن توجه کرد و برای گسترش آن بسیار تلاش کرد. در ابتدا پارچه و لباس‌هایی که این صنعت به همراه داشت، همگی از جنس الیاف طبیعی بود. با گذشت زمان، تنوع مد، افزایش جمعیت، افزایش نیازهای مردم، تنوع محصولات و عواملی از این دست و با توجه به پیشرفت صنعت نساجی پارچه و همچنین پیشرفت علم و انقلاب صنعتی، راه برای الیاف مصنوعی هم باز شد. به گونه‌ای که امروزه بخش اعظمی از پارچه‌ها، پوشاک، لباس‌ها و منسوجات تولیدی از این صنعت با استفاده از الیاف مصنوعی و یا ترکیب آنها با الیاف طبیعی به تولید می‌رسد. 

همانطور که احتمالا می‌دانید، الیاف مصرفی در تولید پوشاک یا به صورت طبیعی و یا به صورت مصنوعی مورد استفاده قرار می‌گیرد. 

به طور‌ کلی به الیافی که منشا طبیعی دارند و از گیاهان، جانوران و یا مواد معدنی مختلف مثل پنبه، کتان، کنف، آزبست، بز، خرگوش، گاو، پنبه نسوز، گوسفند و… تولید می‌شوند،الیاف طبیعی می‌گویند. به الیافی که با استفاده از شیوه‌های نخ‌ریسی از یک پلیمر مثل الیاف نایلون، اکریلیک، نایلون و… تولید می‌شوند نیز الیاف مصنوعی می‌گویند. 

الیاف مختلفی که برای تولید پارچه و یا منسوجات مختلف در نساجی مورد استفاده قرار می‌گیرد، می‌تواند از به طور خالص از جنس یکی از الیاف و یا به صورت ترکیب‌های مختلف از جنس دو یا چند الیاف مختلف مورد استفاده قرار بگیرد. 

رابطه بین بیوتکنولوژی و نساجی

با پیشرفت چشم‌گیر علوم مختلف و به ویژه علوم بین رشته‌ای، رابطه بین بیوتکنولوژی و این صنعت نیز از حدود 100 سال گذشته شروع شد. 

کاربردهای بیوتکنولوژی در صنعت نساجی پارچه با هدف استفاده و به‌کارگیری از آنزیم‌های آمیلاز استخراجی از مالت که برای زدودن آهار‌های نشاسته‌ای همراه بود، آغاز شد. 

امروزه غالبا از این علم بیشتر برای استفاده از آنزیم‌هایی مثل آمیلاز برای آهارگیری، پروتئاز برای عمل آوردن پشم و ابریشم، سلولاز برای زیست پرداخت محصولات سلولزی و سنگ‌شویی پارچه‌ها و منسوجات لی یا جین و…. استفاده می‌شود.

صنعت نساجی پارچه

با گسترش علم و پیشرفت صنعت نساجی پارچه امروزه می‌توانیم با استفاده از علم بیوتکنولوژی  و علوم دیگر در این صنعت و مهندسی نساجی می‌توانیم الیاف، پارچه‌ها و منسوجاتی را تولید کنیم که ویژگی‌های مناسب‌تر، با‌کیفیت‌تر، کاهش صفات منفی، ویژگی‌های کارآمد‌تر و موثر‌تر، راه‌ و روش‌های اقتصادی‌ و ارزان، کاهش پسماند پارچه، مناسب برای طبیعت، کاهش اسیب‌های زیست محیطی و… را ایجاد کنیم.امروزه با جرات می‌توان گفت که استفاده از علوم مختلف، علوم بین رشته‌ای و بیوتکنولوژی چشم‌انداز مناسبی را به مهندسان و پژوهشگران نساجی ارائه کرده‌است. 

تجهیزات و ماشین‌آلات مورد استفاده در صنعت نساجی پارچه

از ماشین‌ها، ابزارآلات و تجهیزات بسیاری در تهیه پارچه و دیگر منسوجات در صنعت نساجی پارچه استفاده می‌شود که شامل ماشین‌آلات قلاب‌دوزی، ماشین‌آلات ریسندگی، ماشین‌آلات بافندگی، ماشین‌آلات ساخت زیپ، ماشین‌آلات ساخت توری، ماشین‌آلات دوخت پوشاک، ماشین‌آلات رنگ‌کننده، ماشین‌آلات دوخت، چرخ خیاطی صنعتی و … که شامل ابزارآلات و تجهیزات فراوان دیگر است که در صنعت نساجی استفاده می‌شود. 

مراحل تولید نخ

نخ‌ها از جنس الیاف مختلف و در سامانه‌های مختلفی ریسیده می‌شوند. در ادامه به مراحل تولید نخ در صنعت نساجی پارچه می‌پردازیم: 

ریسندگی شیمیایی شامل دو مرحله ذوب ریسی و محلول ریسی است. 

ریسندگی فیزیکی که در دو دسته سیستم ریسندگی قدیمی و یا ریسندگی مدرن تقسیم می‌شود که سیستم ریسندگی قدیمی شامل سیستم رینگ و سیستم ریسندگی مدرن شامل سیستم چرخانه‌ای، جت هوا و اصطکاکی می‌باشد. 

  • آماده کردن الیاف
  • کاردینگ
  • شانه کردن
  • کشش

مراحل تولید پارچه

برای تولید پارچه نیاز به گذر کردن از 16 مرحله هستیم که در ادامه به اختصار به آن اشاره می‌کنیم: 

  • تولید الیاف
  • تمیز کردن
  • کاردینگ
  • شانه کردن
  • تاباندن الیاف
  • تکسچرایزینگ یا تکسچره شدن
  • پیچیدن نخ روی بوبین
  • چله کشی
  • آهار زنی
  • تولید منسوجات حرارتی و یا بافت پارچه
  • پرز سوزی
  • آهار گیری
  • تمیز کردن یا سفید کردن یا استفاده از مواد شیمیایی مختلف
  • مرسریزه کردن
  • رنگرزی
  • عملیات‌های تکمیلی و پایانی

بازار صنعت نساجی پارچه

امروزه صنعت نساجی پارچه به مهم‌ترین صنایع جهان تبدیل شده است چرا که شرکت‌های متعدد و وابسته به این صنعت سود بسیار بالایی از فروش، صادرات و واردات در این صنعت به جیب می‌زنند. 

یکی از مهم‌ترین شاخه‌های این صنعت تولید پارچه و تولید پوشاک و لباس است که بازار گرمی قابل توجهی را دارد.

در سالهای گذشته کشور چین با اختلاف فراوان نسبت به سایر رقبا، همواره مهم‌ترین صادر کننده پارچه در جهان بوده است. همچنین کشورهای هند، ایتالیا، آلمان، ویتنام، ترکیه، پاکستان، بنگلادش، هنگ‌کنگ نیز از دیگر صادر کننده‌‌های موفق پارچه در جهان به شمار می‌روند. بعلاوه کشورهای چین، ایتالیا، آلمان، آمریکا، هند، بلژیک، بنگلادش، ترکیه، فرانسه جزو برترین صادرکنندگان منسوجات و محصولات صنعت نساجی  پارچه هستند. 

جایگاه ایران در نساجی

متاسفانه ایران در این صنعت پارچه در هیچ زمینه‌ای در رده کشورهای برتر قرار ندارد و بسیاری از پارچه‌های مورد نیاز کشورمان از خارج از ایران و به خصوص از کشور چین تامین می‌شود. پارچه‌ها و منسوجات تولید ایران ممکن است در کیفیت و مرغوبیت با برخی پارچه‌های وارداتی برابر یا حتی از آنها بهتر باشند، اما با این وجود هم کمتر به آنها در بازار توجه می‌شود و هم پارچه‌های خارجی به دلیل وارداتی بودن قیمت بیشتری را دارند.

نکته بسیار قابل توجه این است که، در سالیان گذشته پیشرفت‌های چشم‌گیری داشته است و پیش‌بینی می‌شود که در آینده‌ای نه چندان دور بتواند به جایگاه مناسبی در صنعت نساجی در جهان دست پیدا کند. 

سخن پایانی

صنعت نساجی پارچه یکی از پرکاربردترین و پرسود‌ترین صنایع در جهان است. ما می‌توانیم با تکیه بر جوانان و متخصصین داخلی، در این صنعت بسیار پرسود بسیار پیشرفت کنیم تا از واردات پارچه به کشورمان به صادرات پارچه از کشورمان برسیم. 

برای کسب اطلاعات بیشتر راجع به پارچه و خرید پارچه، شما می‌توانید با استفاده از راه‌های از ارتباطی مختلف با کارشناسان فروش و مشاوران ما در شرکت گوهر‌بافت نقش جهان تماس حاصل کنید، تا انواع پارچه‌ را در رنگ‌ها و طرح‌های مختلف را با بهترین کیفیت و قیمت دلخواه تهیه کنید.

5/5 (1 نظر)

اشتراک گذاری این مقاله

ارسال نظر

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.

goharbaft logo

پشتیبانی گوهربافت

پاسخگویی تلفنی از ۹ تا ۱۹